Het probleem
Een ‘one size fits all’ oplossing past niet bij het zzp-schap
Op 5 juni 2019 sloten kabinet, werkgevers- en werknemersorganisaties een Pensioenakkoord. Onderdeel van dit akkoord is een verzekeringsplicht voor zelfstandigen tegen arbeidsongeschiktheid. Begin maart 2020 presenteerde de Stichting van de Arbeid een voorstel voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Het voorstel, dat momenteel verder wordt uitgewerkt, betreft een verplichte collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering tot de pensioengerechtigde leeftijd, met publieke uitvoering, een flexibele eigenrisicoperiode en een mogelijkheid om een gelijkwaardige of aanvullende verzekering te kiezen via de private markt (opt-out).
De afgelopen jaren is het aandeel zzp’ers in vrijwel alle bedrijfstakken toegenomen. In de praktijk blijkt een groot deel van de zzp’ers (ongeveer 80%) geen voorziening te hebben voor arbeidsongeschiktheid. Dat percentage is te hoog, maar ook vertekend. Immers, niet alle ondernemers zijn 100% afhankelijk van inkomen uit hun onderneming (parttime ondernemer, werkende partner, voldoende spaargeld etc.). Voor hen is het probleem minder urgent.
Ons uitgangspunt is dat iedereen in Nederland, ongeacht zijn contractvorm, zeker zou moeten kunnen zijn van een inkomen bij arbeidsongeschiktheid. Tegelijkertijd zijn zzp’ers ondernemers. Onze deelnemers hebben bewust de keuze gemaakt om te ondernemen voor eigen rekening en risico. Tot dat risico behoort ook arbeidsongeschiktheid. Wij als schenkkringen voorzien zzp’ers die daar behoefte aan hebben in een laagdrempelige en betaalbare voorziening bij arbeidsongeschiktheid.
Dé zzp’er bestaat niet. Dé oplossing bij arbeidsongeschiktheid dus ook niet. Een verplichte (collectieve) arbeidsongeschiktheidsverzekering als ‘one size fits all’ oplossing heeft een aantal grote nadelen:
- Het is een (onnodig) dure oplossing voor de overheid (stijging collectieve uitgaven) én zzp’ers (onnodig hoge premie).
- Het past niet bij de (keuze)vrijheid die hoort bij het ondernemerschap.
- Dekking tot de pensioengerechtigde leeftijd leidt tot hoge kosten, maar gaat voorbij aan het feit dat in de eerste twee jaar ziekte ruim negen van de tien arbeidsongeschikten herstelt.
- Het duurt jaren voordat een collectieve verzekering effectief kan worden ingevoerd, terwijl veel zzp’ers nu een oplossing willen om hun risico op een inkomensval door arbeidsongeschiktheid te verkleinen.
- Er is geen breed draagvlak onder zzp’ers voor dit voorstel, omdat:
- het voorbij gaat aan de ontwikkeling van werk en de arbeidsmarkt;
- zij zich onvoldoende gehoord voelen;
- goed werkende bestaande oplossingen onvoldoende zijn meegewogen.
Met andere woorden: er is een probleem, maar de gekozen oplossing brengt op korte termijn het doel (snel minder zzp’ers met een risico op een grote inkomensval door arbeidsongeschiktheid) niet dichterbij. Daarom pleiten wij voor een bredere benadering, voor oplossingen die passen bij het zzp-schap en voor maatwerk i.p.v. een ‘one size fits all’ oplossing.
